Απ´ την πρώτη στιγμή που ξεκίνησε και στο μικρό χωριό μας ονόματι Ελλάδα η συζήτηση για τις Αμερικανικές εκλογές είχα στηρίξει την άποψη οτι ο Τράμπ (δυστηχώς) θα είναι ο νικητής των Αμερικανικών εκλογών. Είχα κάνει εδώ μια απόπειρα ανάλυσης των αιτίων της νίκης αυτής. Η ανάλυση αυτή ήταν κάπως «πρόχειρη» αλλά αρκέστηκα σε αυτή, καταρχάς, γιατί το αποτέλεσμα δεν ήταν και τόσο σίγουρο και κατά δεύτερων, γιατί δεν με ενδιέφερε να κάνω κάποια «πρόβλεψη», αλλά να αναλύσω τα αίτια της πιθανής νίκης (τότε) Τράμπ. Αφού η θέση αυτή (δυστηχώς) επιβεβαιώθηκε πιστεύω οφείλω να εξηγήσω, όπως παρακάτω, κάπως πιο αναλυτικά τι οδήγησε στην νίκη αυτή ενός αρκετά εκκεντρικού απο τις θέσεις του μέχρι και την εμφάνισή του πολιτικού.
Καταρχάς να τονίσω πως αν και ο Τράμπ πιστεύω είναι μακράν ο χειρότερος των επιλογών που υπήρχαν, στις Η.Π.Α. ισχύει ότι μόνο προς το χειρότερο μπορούν να βαδίσουν. Οπότε και η εκλογή οποιουδήποτε άλλου δεν πιστεύω πως θα έφερνε τίποτα καλύτερα αποτελέσματα (π.χ. αλλαγή εξωτερικής πολιτικής) και πως θα ήταν περισσότερο συμβολική. Θα ήταν δηλαδή τουλάχιστον ένα «όχι» σε διάφορα κακώς κείμενα (ιδίως σε περίπτωση εκλογής Σάντερς) χωρίς όμως κάποιο αντίκτυπο.
Στο θέμα του Τράμπ τώρα, όπως είχα γράψει και στο προηγούμενο άρθρο η πολιτική είναι άμεσα συνδεδεμένη της οικονομίας. Καλό είναι λοιπόν να δούμε τι έχουν αλλάξει στις Η.Π.Α. τον τελευταίο καιρό, τόσο σε θέμα διπλωματίας με άλλες χώρες όσο και οικονομικά και μετά να δούμε και τις θέσεις του Τράμπ για το αν και το πως σχετίζονται.
Το Αμερικανικό θαύμα...
«Τις παλιές καλές» για τους Αμερικανούς εποχές, οι Η.Π.Α. μετά τον Β´ Π.Π. αποτελούσαν την πρώτη στον Καπιταλιστικό κόσμο βιομηχανική δύναμη, έχοντας πάνω απο το 50% των εξαγωγών, μιας και οι Άγγλοι-Γερμανοί είχαν βομβαρδιστεί. Στο διάστημα απο την 1η μέχρι την 22η Ιουλίου 1944 έγινε στην περιοχή Μπρέτον Γούντς η ομώνυμη διάσκεψη στην οποία αποφασίστηκε το σύστημα σταθερών ισοτιμιών με κέντρο το δολάριο. Έχοντας ισχυρό νόμισμα, μια τεράστια βιομηχανική σε σχέση με τις άλλες χώρες βάση και πάμπολλους επιστήμονες τόσο δικούς της όσο και της πρώην Ναζιστικής Γερμανίας, ήταν γεγονός πλέον πως οι Η.Π.Α. αποτελούσαν την πρώτη σχεδόν σε όλα Καπιταλιστική δύναμη.
Στο «οικονομικό θαύμα των Η.Π.Α.» βοήθησε κυρίως ο Β´ Π.Π. όπου εκτός του ότι καταστράφηκαν οι βιομηχανικές βάσεις των ανταγωνιστών μετά το πέρας του ήρθε η ανοικοδόμηση και αυξήθηκε ξανά η ζήτηση για νέα προϊόντα. Η ζήτηση για ορισμένα προϊόντα αυξήθηκε μέχρι και 10 φορές περισσότερο της προπολεμικής. Η Αμερική λοιπόν δάνειζε και πούλαγε ακατάπαυστα (κάτι που κάνουν και οι Ασιατικές οικονομίες σήμερα). Ενδεικτικός είναι ο παρακάτω πίνακας (πηγή).
...Και η πτώση
Είναι γεγονός, πως σε έναν Καπιταλιστικό κόσμο τεράστιων εναλλακτικών «στρατών» εργασίας το Αμερικανικό όνειρο δεν μπορούσε να σταθεί. Η Γερμανία ανοικοδομήθηκε, οι χώρες τις Ασίας γίναν πιο «κοντινές» χάρης την ανάπτυξη των μέσων μεταφοράς. Το πρώτο πλήγμα ήρθε απ´ τον Ιαπωνικό ανταγωνισμό στην αυτοκινητο - βιομηχανία χάρης τα φθηνά μεροκάματα. Στην συνέχεια ακολούθησαν και οι άλλοι τομείς. Ιδίως απ´ την δεκαετία του ´70 και μετά που μπήκαν χώρες όπως η Κίνα και η Ταϊβάν στο Καπιταλιστικό παιχνίδι, οι Η.Π.Α. είδαν όλη τους την βιομηχανία να εξανεμίζεται απο τον cheap-labor ανταγωνισμό. Όπως θα δείτε και παρακάτω, την θέση της βιομηχανικής παραγωγής πήραν οι υπηρεσίες, κάνοντας τις Η.Π.Α. άλλη μια οικονομία-«mall» (πηγή εικόνας).
Την θέση της άλλωτε μεγαλύτερης βιομηχανικής παραγωγής λοιπόν ήρθαν να πάρουν ο πληθωρισμός, οι υπηρεσίες και... τα δανεικά, ως το τελευταίο καταφύγιο του Αμερικανικού όνειρου (πηγή δεδομένων)...
Καταρχάς να τονίσω πως αν και ο Τράμπ πιστεύω είναι μακράν ο χειρότερος των επιλογών που υπήρχαν, στις Η.Π.Α. ισχύει ότι μόνο προς το χειρότερο μπορούν να βαδίσουν. Οπότε και η εκλογή οποιουδήποτε άλλου δεν πιστεύω πως θα έφερνε τίποτα καλύτερα αποτελέσματα (π.χ. αλλαγή εξωτερικής πολιτικής) και πως θα ήταν περισσότερο συμβολική. Θα ήταν δηλαδή τουλάχιστον ένα «όχι» σε διάφορα κακώς κείμενα (ιδίως σε περίπτωση εκλογής Σάντερς) χωρίς όμως κάποιο αντίκτυπο.
Στο θέμα του Τράμπ τώρα, όπως είχα γράψει και στο προηγούμενο άρθρο η πολιτική είναι άμεσα συνδεδεμένη της οικονομίας. Καλό είναι λοιπόν να δούμε τι έχουν αλλάξει στις Η.Π.Α. τον τελευταίο καιρό, τόσο σε θέμα διπλωματίας με άλλες χώρες όσο και οικονομικά και μετά να δούμε και τις θέσεις του Τράμπ για το αν και το πως σχετίζονται.
Το Αμερικανικό θαύμα...
«Τις παλιές καλές» για τους Αμερικανούς εποχές, οι Η.Π.Α. μετά τον Β´ Π.Π. αποτελούσαν την πρώτη στον Καπιταλιστικό κόσμο βιομηχανική δύναμη, έχοντας πάνω απο το 50% των εξαγωγών, μιας και οι Άγγλοι-Γερμανοί είχαν βομβαρδιστεί. Στο διάστημα απο την 1η μέχρι την 22η Ιουλίου 1944 έγινε στην περιοχή Μπρέτον Γούντς η ομώνυμη διάσκεψη στην οποία αποφασίστηκε το σύστημα σταθερών ισοτιμιών με κέντρο το δολάριο. Έχοντας ισχυρό νόμισμα, μια τεράστια βιομηχανική σε σχέση με τις άλλες χώρες βάση και πάμπολλους επιστήμονες τόσο δικούς της όσο και της πρώην Ναζιστικής Γερμανίας, ήταν γεγονός πλέον πως οι Η.Π.Α. αποτελούσαν την πρώτη σχεδόν σε όλα Καπιταλιστική δύναμη.
Στο «οικονομικό θαύμα των Η.Π.Α.» βοήθησε κυρίως ο Β´ Π.Π. όπου εκτός του ότι καταστράφηκαν οι βιομηχανικές βάσεις των ανταγωνιστών μετά το πέρας του ήρθε η ανοικοδόμηση και αυξήθηκε ξανά η ζήτηση για νέα προϊόντα. Η ζήτηση για ορισμένα προϊόντα αυξήθηκε μέχρι και 10 φορές περισσότερο της προπολεμικής. Η Αμερική λοιπόν δάνειζε και πούλαγε ακατάπαυστα (κάτι που κάνουν και οι Ασιατικές οικονομίες σήμερα). Ενδεικτικός είναι ο παρακάτω πίνακας (πηγή).
| 1940 | 1941 | 1942 | 1943 | 1944 | |
| Aircraft | 245 | 630 | 1706 | 2842 | 2850 |
| Munitions | 140 | 423 | 2167 | 3803 | 2033 |
| Shipbuilding | 159 | 375 | 1091 | 1815 | 1710 |
| Aluminium | 126 | 189 | 318 | 561 | 474 |
| Rubber | 109 | 144 | 152 | 202 | 206 |
| Steel | 131 | 171 | 190 | 202 | 197 |
...Και η πτώση
Είναι γεγονός, πως σε έναν Καπιταλιστικό κόσμο τεράστιων εναλλακτικών «στρατών» εργασίας το Αμερικανικό όνειρο δεν μπορούσε να σταθεί. Η Γερμανία ανοικοδομήθηκε, οι χώρες τις Ασίας γίναν πιο «κοντινές» χάρης την ανάπτυξη των μέσων μεταφοράς. Το πρώτο πλήγμα ήρθε απ´ τον Ιαπωνικό ανταγωνισμό στην αυτοκινητο - βιομηχανία χάρης τα φθηνά μεροκάματα. Στην συνέχεια ακολούθησαν και οι άλλοι τομείς. Ιδίως απ´ την δεκαετία του ´70 και μετά που μπήκαν χώρες όπως η Κίνα και η Ταϊβάν στο Καπιταλιστικό παιχνίδι, οι Η.Π.Α. είδαν όλη τους την βιομηχανία να εξανεμίζεται απο τον cheap-labor ανταγωνισμό. Όπως θα δείτε και παρακάτω, την θέση της βιομηχανικής παραγωγής πήραν οι υπηρεσίες, κάνοντας τις Η.Π.Α. άλλη μια οικονομία-«mall» (πηγή εικόνας).
Την θέση της άλλωτε μεγαλύτερης βιομηχανικής παραγωγής λοιπόν ήρθαν να πάρουν ο πληθωρισμός, οι υπηρεσίες και... τα δανεικά, ως το τελευταίο καταφύγιο του Αμερικανικού όνειρου (πηγή δεδομένων)...
Η ανεργία επίσης βρίσκεται σε πολύ άσχημο σημείο, αν και τα νούμερα λένε άλλα. Πρίν λίγο καιρό το Μπλούμπεργκ είχε φιλοξενήσει ένα άρθρο που είχε προκαλέσει πολύ γέλιο, το οποίο έλεγε ότι η ανεργία στις Η.Π.Α. βρίσκεται σε ιστορικό χαμηλό σε σχέση με το ´73 και μετά. Ο λόγος που προκάλεσε πολύ γέλιο, είναι οτι τα νούμερα αυτά είναι εντελώς «γραφειοκρατικά» και δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Μετράνε πλασματικές, ευκαιριακές (vouchers) και ένα σωρό άλλες μορφές «εργασίας», ή μάλλον καλύτερα, υποαπασχόλησης και το αποτέλεσμα καταλήγει να είναι εντελώς εκτός πραγματικότητας (5%).
Και σαν να μην έφτανε το πρόβλημα της ανεργίας, ο μέσος Αμερικανός πολίτης έχει και να εξοφλήσει και ένα σωρό δάνεια που είχε πάρει, με πολλούς φυσικά... να βαράν κανόνι. Αυτό εν μέρη οδήγησε και στην σημερινή κατάσταση του Αμερικανικού τραπεζικού συστήματος (και όχι μόνο, μιας και τα κανόνια των Αμερικανικών τραπεζών όπως π.χ της Lehman Brothers επηρέασαν και μη-Αμερικανικές τράπεζες).
Άστεγοι και ρακένδυτοι υπέρ του Τράμπ!
Θυμάμαι πρίν λίγο καιρό, μου είχε στείλει ένας φίλος ένα βιντεάκι με κάτι υποστηρικτές άλλων πολιτικάντηδων στις Η.ΠΑ. να τσακώνονται με άστεγους που δηλώναν υπέρ του Τράμπ (το βίντεο είναι κάπως γραφικό και θα προτιμήσω να μην το αναμεταδώσω). Θα προσπεράσω το γεγονός ότι αυτό σαν κίνηση ήταν φούλ μικροαστικό και άσχημο, για να περάσω σε αυτό που είχε παρατηρήσει και ο φίλος, το ερώτημα ότι «μα καλά, πως γίνεται άστεγοι να υποστηρίζουν τον Τράμπ ;».
Εκεί όμως βρίσκεται και όλο το ζουμί της υπόθεσης! Η πτώση των Η.Π.Α. ως υπερδύναμη απ´ τον cheap-labor ανταγωνισμό, οδήγησε πάρα πολλούς Αμερικανούς στην σχετική φτώχεια. Όλα αυτά που αναφέρθηκαν προηγουμένως (βλ. «...Και η πτώση») δημιούργησαν τον φαινόμενο Τράμπ.
Και σαφώς και υπήρχαν και οι «κλασσικοί» Αμερικανοί του Νότου, όμως ο Τράμπ δεν απευθηνόταν μοναχά σε αυτούς ως κοινό και δεν μπορούσε να νικήσει με μοναχά αυτούς ως κοινό, αυτοί άλλωστε πάντα τέτοιους στηρίζαν οπότε άμα ήταν έτσι θα είχαν βγάλει καιρό τώρα έναν «Τράμπ».
Ο Τράμπ απευθήνθηκε πέρα απ´ τους Νότιους και σε ένα αστικό κοινό που είδε το «Αμερικανικό όνειρο» να καταρέει απο τον cheap-labor ανταγωνισμό. Του έταξε οτι θα «ξανακάνει την Αμερική μεγάλη ξανά», πράγμα φυσικά πέραν των δυνατοτήτων του, και με την υπόσχεση αυτή και την αντίδραση για σύμμαχο νίκησε.
Το κακό πάντως πιστεύω με τον Τράμπ, δεν είναι μόνο το τι θα κάνει , μιας και πάντα οι πολιτικοί των Η.Π.Α. ήταν πολεμοχαρείς και κάφροι (αν και αυτός είναι ένα κλίκ παραπάνω), αλλά οτι σε αντίθεση με τους υπόλοιπους/προηγούμενους πολιτικούς, τους λέει ΕΥΘΕΩΣ τι θα κάνει. Χωρίς λουλουδάκια και κορδελάκια δηλαδή. Δηλαδή να, αν ο Μπούς και ο Ομπάμα ήταν 10 φορές κακοί, ο Τράμπ είναι 20. Και οι Αμερικανοί όμως, του δώσαν την έγκριση για αυτό. Και αυτό είναι το άσχημο της υπόθεσης.
